एनएसपी (नॅशनल स्कॉलरशिप पोर्टल) हे एक ऑनलाइन पोर्टल आहे जे विद्यार्थी अभ्यास सुरू ठेवण्यासाठी आपला खर्च पूर्ण करू शकत नाहीत त्यांना या योजेणे मार्फत सरकार तर्फे स्कॉलरशिप दिली जाते. या लेखात आम्ही एनएसपी 2021 , तिची उद्दीष्टे आणि फायदे, अर्ज कसे करावे, पात्रता, ऑनलाइन अर्ज, शिष्यवृत्तीसाठी आपल्या अर्जाची ऑनलाईन स्थिती तपासण्यासाठी आणि एनएसपी पोर्टलशी संबंधित बरीच माहिती याबद्दलचे सर्व आपण येथे पाहणार आहोत .
एनएसपी बद्दल कोणतीही माहिती आणि सर्व शंका जाणून घेण्यासाठी हा लेख शेवटपर्यंत वाचा…
एनएसपी राष्ट्रीय शिष्यवृत्ती पोर्टल म्हणजे काय?
नॅशनल स्कॉलरशिप पोर्टल हे विद्यार्थ्यांनी त्यांच्या पात्रतेच्या अटींनुसार शिष्यवृत्ती सहज मिळविण्याकरिता सरकारद्वारे चालविलेले एक ऑनलाइन पोर्टल आहे.
या पोर्टलमध्ये विद्यापीठ अनुदान आयोग (यूजीसी), अखिल भारतीय तंत्रशिक्षण परिषद (एआयसीटीई) आणि राज्य सरकारच्या अंतर्गत असलेल्या बर्‍याच योजनांच्या अंतर्गत 50 पेक्षा जास्त शिष्यवृत्ती प्रकार आहेत.
एनएसपी चा फूल फॉर्म काय आहे?
एनएसपी म्हणजे “ नॅशनल स्कॉलरशिप पोर्टल ”. हे विविध शिष्यवृत्ती योजनांद्वारे आर्थिक मदत देऊन गरजू विद्यार्थ्यांना पुढील अभ्यास सुरू ठेवण्यास मदत करते.
एनएसपी 2.0 चा अर्थ काय आहे?
विद्यार्थ्यांना त्यांचे वय आणि शैक्षणिक पात्रता अटींनुसार विविध शिष्यवृत्ती योजनांद्वारे आर्थिक मदत करण्यासाठी एनएसपी २.० हे भारत सरकारद्वारे चालवलेले एक सरलीकृत व्यासपीठ आहे.
राष्ट्रीय शिष्यवृत्ती पोर्टल 2021 ची उद्दीष्टे
एनएसपी पोर्टल राष्ट्रीय ई-गव्हर्नन्स उपक्रमांतर्गत सरकारने सुरू केले होते. यामुळे भ्रष्टाचाराविना थेट विद्यार्थ्यांच्या बँक खात्यात सहज आणि योग्य रकमेचा प्रवाह सुनिश्चित करण्यात मदत होते.
राष्ट्रीय शिष्यवृत्ती पोर्टलचा काय उपयोग आहे?
एनएसपी हा एक सामान्य व्यासपीठ आहे जे सरकारद्वारे विविध शाखांतील विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्तीसाठी अर्ज करण्यासाठी आणि वेगवेगळ्या शिष्यवृत्ती योजनांविषयीच्या अधिक माहितीसाठी मदत करते.
विद्यार्थी वेगवेगळ्या शिष्यवृत्ती योजनांसाठी त्यांची पात्रता अटी तपासू शकतात. या व्यतिरिक्त विद्यार्थी त्यांच्या अर्जाची स्थिती ट्रॅक करू शकतात.
ते सरकारी अधिकार्‍यांना भेट न देता त्यांच्या प्रश्नांविषयी ऑनलाइन सरकारी अधिकार्‍यांशी संवाद देखील साधू शकतात.
एनएसपी कडून देऊ केलेल्या शिष्यवृत्ती योजनाः
मुळात एनएसपी विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शैक्षणिक मानकांनुसार दोन प्रकारचे शिष्यवृत्ती देते.
1. अल्पसंख्याक समुदाय पूर्व मॅट्रीक शिष्यवृत्ती योजना:
इयत्ता पहिली ते दहावीच्या विद्यार्थ्यांना मदत करण्यासाठी ही शिष्यवृत्ती योजना आहे.
पात्रता : ज्या विद्यार्थ्यांनी मागील वर्षीच्या परीक्षांमध्ये 50% पेक्षा कमी गुण मिळविले नाहीत आणि पालकांचे उत्पन्न रू. 100,000 पेक्षा जास्त नसावे.
2. अल्पसंख्यांक समाजासाठी पोस्ट मैट्रिक शिष्यवृत्ती योजना / उच्च वर्ग शिष्यवृत्ती योजना / मेरिट कम म्हणजे शिष्यवृत्ती स्कीम
विविध सरकारी मंत्रालयांनी दिलेली शिष्यवृत्ती खाली दिली आहे.
विद्यार्थी त्यांच्या पात्रतेच्या अटींनुसार शिष्यवृत्ती योजना निवडू शकतात.
एनएसपीने देऊ केलेल्या शिष्यवृत्तीची संपूर्ण यादी येथे दिली आहे: 11 वी, इयत्ता 12 वी, बीए, बी कॉम., बी. एस., बी. टेक., बीबीए, एमबीए, आयटीआय, आयआयटी, आयआयएम, वैद्यकीय विद्यार्थी आणि बरेच अधिक तांत्रिक आणि व्यावसायिक उच्च स्तरीय अभ्यासक्रम.
पोस्ट मॅट्रिक शिष्यवृत्तीचा तपशीलः
पात्रता : या शिष्यवृत्तीसाठी विद्यार्थ्यांनी मागील परीक्षांमध्ये 50% पेक्षा कमी गुण मिळवले नसतील आणि त्यांच्या पालकांचे उत्पन्न रू. 2,00,000 पेक्षा जास्त नसेल त्यांना ही शीषवृत्ती दिली जाते.
अल्पसंख्याक समाजातील विद्यार्थ्यांसाठी मेरिट कम म्हणजे शिष्यवृत्ती
एनएसपी शिष्यवृत्ती यादी 2021
| शिष्यवृत्तीचे नाव | प्रदाता |
| अल्पसंख्याकांसाठी पूर्व-मॅट्रिक शिष्यवृत्ती योजना | अल्पसंख्याक व्यवहार मंत्रालय |
| अल्पसंख्याकांसाठी मॅट्रिकनंतरची शिष्यवृत्ती योजना | अल्पसंख्याक व्यवहार मंत्रालय |
| व्यावसायिक व तंत्रज्ञानासाठी मेरिट कम म्हणजे शिष्यवृत्ती | अल्पसंख्याक व्यवहार मंत्रालय |
| अपंग विद्यार्थ्यांसाठी प्री-मॅट्रिक शिष्यवृत्ती | पीडब्ल्यूडी सशक्तीकरण विभाग |
| अपंग विद्यार्थ्यांसाठी मॅट्रिकनंतरची शिष्यवृत्ती | पीडब्ल्यूडी सशक्तीकरण विभाग |
| अपंग विद्यार्थ्यांसाठी उच्च श्रेणी शिक्षणासाठी शिष्यवृत्ती | पीडब्ल्यूडी सशक्तीकरण विभाग |
| एससी विद्यार्थ्यांसाठी उच्च श्रेणी शिक्षण योजना | सामाजिक न्याय आणि अधिकारिता मंत्रालय |
| बीडी / सिने / आयओएमसी / एलएसडीएम कामगारांच्या प्रभागांच्या शिक्षणासाठी आर्थिक सहाय्य – पोस्ट मेट्रिक | कामगार आणि रोजगार मंत्रालय |
| बीडी / सिने / आयओएमसी / एलएसडीएम कामगारांच्या प्रभागांच्या शिक्षणासाठी आर्थिक सहाय्य – प्री-मेट्रिक | कामगार आणि रोजगार मंत्रालय |
| आंध्र प्रदेशसाठी आम आदमी विमा योजना शिष्यवृत्ती | कामगार आणि रोजगार मंत्रालय |
| एसटी विद्यार्थ्यांच्या उच्च शिक्षणासाठी राष्ट्रीय फेलोशिप आणि शिष्यवृत्ती | आदिवासी कार्य मंत्रालय |
| माध्यमिक शिक्षणासाठी मुलींना प्रोत्साहन देणारी राष्ट्रीय योजना (एनएसआयजीएसई) | शालेय शिक्षण व साक्षरता विभाग |
| राष्ट्रीय म्हणजे कम गुणवत्ता शिष्यवृत्ती | शालेय शिक्षण व साक्षरता विभाग |
| महाविद्यालयीन व विद्यापीठातील विद्यार्थ्यांसाठी शिष्यवृत्तीची मध्यवर्ती क्षेत्र योजना | उच्च शिक्षण विभाग |
| केंद्रीय सशस्त्र पोलिस दल आणि आसाम रायफल्ससाठी पंतप्रधान शिष्यवृत्ती योजना | कल्याण आणि पुनर्वसन मंडळ (वार्ब), गृह मंत्रालय |
| आरपीएफ / आरपीएसएफसाठी पंतप्रधान शिष्यवृत्ती योजना | रेल्वे मंत्रालय |
यूजीसी शिष्यवृत्ती योजनांची यादीः
| शिष्यवृत्तीचे नाव | प्रदाता |
| ईशान उदय – पूर्वोत्तर प्रदेशासाठी विशेष शिष्यवृत्ती योजना | विद्यापीठ अनुदान आयोग (यूजीसी) |
| सिंगल गर्ल मुलासाठी पीजी इंदिरा गांधी शिष्यवृत्ती | विद्यापीठ अनुदान आयोग (यूजीसी) |
| युनिव्हर्सिटी रँक होल्डर्ससाठी पीजी शिष्यवृत्ती (प्रथम व द्वितीय क्रमांकाचे धारक) | विद्यापीठ अनुदान आयोग (यूजीसी) |
| अनुसूचित जाती / जमातीच्या विद्यार्थ्यांसाठी व्यावसायिक अभ्यासक्रमांसाठी पीजी शिष्यवृत्ती योजना | विद्यापीठ अनुदान आयोग (यूजीसी) |
राष्ट्रीय शिष्यवृत्ती पोर्टल साठी पात्रता काय आहे?
राष्ट्रीय शिष्यवृत्ती पोर्टल विद्यार्थ्यांना बर्‍याच शिष्यवृत्ती योजना प्रदान करते. वेगवेगळ्या शिष्यवृत्ती योजनांसाठी पात्रतेचे निकष भिन्न आहेत. हे अल्पसंख्याक, अनुसूचित जाती आणि जमाती यांच्या आधारे गुणवंत विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्ती देते.
आपण एखाद्या विशिष्ट योजनेसाठी पात्र आहात की नाही हे तपासण्यासाठी आपण एनएसपीच्या अधिकृत वेबसाइटवर ते तपासू शकता.
याशिवाय काही मूलभूत पात्रता अटी खालीलप्रमाणे आहेतः
- अर्जदार हा भारताचा नागरिक असावा
- अर्जदाराचे वार्षिक उत्पन्न रुपये पेक्षा जास्त नसावे. 10,00,000
- अर्जदाराने संस्था किंवा शाळेने देऊ केलेल्या कोणत्याही नियमित कोर्समध्ये नोंदणी केली जावी
एनएसपी साठी आवश्यक कागदपत्र
शिष्यवृत्तीसाठी अर्ज केलेल्या उमेदवाराकडे खालील कागदपत्रे स्वत: कडे असावीत. काही आवश्यक कागदपत्रांची यादी खाली दिली आहे:
- उमेदवाराचे आधार कार्ड
- उमेदवाराचे बँक पासबुक
- जातीचे प्रमाणपत्र (आपण एखाद्या विशेष श्रेणीचे असल्यास).
- मिळकत प्रमाणपत्र (शिष्यवृत्ती प्रकारानुसार)
- मागील वर्षाचे शैक्षणिक पात्रता प्रमाणपत्र.
- स्वत: ची घोषणा प्रमाणपत्र.
- उमेदवाराचे छायाचित्र
- उमेदवाराचा मोबाइल नंबर
एनएसपी २.० पोर्टलवर शिष्यवृत्ती योजनेसाठी अर्ज कसा करावा
विद्यार्थ्यांना एनएसपी पोर्टलवर लॉग इन आणि शिष्यवृत्तीसाठी अर्ज करण्यास मदत करण्यासाठी आम्ही सोप्या पद्धतीने स्टेप बाय स्टेप प्रक्रिया स्पष्ट केली आहे. जेणेकरून आपण शिष्यवृत्तीसाठी अर्ज करण्याच्या या पद्धतीचे अनुसरण केले पाहिजे.
- सर्वप्रथम www.scholarsship.gov.in या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या
- आपण पोर्टलवर स्वतःची नोंदणी केली नसेल तर नवीन नोंदणी बटणावर क्लिक करा.
- अन्यथा आपण पोर्टलवर आधीपासूनच नोंदणीकृत असल्यास लॉगिनवर क्लिक करा.
- नवीन नोंदणीवर क्लिक केल्यानंतर नवीन पृष्ठ उघडेल. येथे तुम्हाला 5 पर्याय मिळतील
- यावर क्लिक करून स्वीकृती घोषित करा आणि पुढे क्लिक करा.
- 2020-2021 शैक्षणिक वर्षासाठी नव्याने नोंदणी नावाचे एक नवीन पृष्ठ उघडले जाईल.
- आपले संबंधित तपशील जसे अधिवास स्थिती, आपली शिष्यवृत्ती श्रेणी, विद्यार्थ्यांचे नाव, शिष्यवृत्ती प्रकार इत्यादी भरा.
- आपले सर्व तपशील काळजीपूर्वक भरा आणि कॅप्चा कोड भरा आणि नोंदणी बटणावर क्लिक करा.
- नोंदणी बटणावर क्लिक केल्यानंतर आपल्याला एसएमएसद्वारे आपला नोंदणीकृत मोबाइल नंबरवर आपला अर्ज क्रमांक आणि संकेतशब्द मिळेल.
- अनुप्रयोगासाठी लॉग इन करण्यासाठी Continue वर क्लिक करा.
अर्ज करण्यासाठी लॉगिन करा
- नोंदणीकृत झाल्यानंतर लॉगिन बटणावर क्लिक करा आणि आपला अर्ज क्रमांक आणि संकेतशब्द वापरून पोर्टलवर लॉगिन करा.
- लॉगिन वर क्लिक केल्यानंतर आपल्याला पासवर्ड रीसेट करण्यासाठी आपल्या नोंदणीकृत मोबाइल क्रमांकावर ओटीपी मिळेल.
- ओटीपी प्रविष्ट केल्यानंतर आपल्याला संकेतशब्द रीसेट स्क्रीनवर निर्देशित केले जाईल.
- आपला नवीन संकेतशब्द येथे प्रविष्ट करा आणि सबमिट वर क्लिक करा.
- यानंतर आपणास अर्जदार डॅशबोर्ड पृष्ठावर निर्देशित केले जाईल.
- आता Application फॉर्मवर क्लिक करा.
हे ही वाचा – ग्राम उजाला योजना – फक्त १० रुपयात मिळेल LED बल्ब
अर्ज
येथे आपल्याला खालील तपशील भरावे लागतील:
नोंदणी तपशील: येथे आपले अधिवास, धर्म, नाव, डीओबी, आधार क्रमांक, राज्य भरा.
शैक्षणिक तपशीलः आपले शैक्षणिक तपशील जसे की संस्थेचे नाव, वर्ग / कोर्स, मागील अभ्यासक्रम, अभ्यासाची पद्धत, मागील अभ्यासक्रम उत्तीर्ण वर्ष, दहावी रोल क्रमांक, बारावी रोल क्रमांक, शाळा/ मंडळाचे नाव, आपल्या स्पर्धात्मक परीक्षांचे पात्रता तपशील इत्यादी भरा.
मूलभूत तपशीलः आपण अक्षम आहात की नाही, अपंगत्वाची टक्केवारी, गुणवत्तेची स्थिती, पालकांचा व्यवसाय, बँक खाते क्रमांक आणि आयएफएससी कोड भरा.
- सर्व अनिवार्य फील्ड्स भरल्यानंतर शिष्यवृत्ती योजना निवडण्यासाठी सेव्ह आणि सुरू ठेवा बटणावर क्लिक करा.
- आपण भरलेल्या तपशीलांनुसार आपण पात्र असलेल्या शिष्यवृत्ती योजना पुढील पृष्ठावर दर्शविल्या जातील.
- आपल्याला पाहिजे असलेली शिष्यवृत्ती योजना निवडा आणि आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा.
- जर तुम्हाला तुमच्या कोणत्याही भरलेल्या माहितीविषयी माहिती नसेल तर सेव्ह ऑन ड्राफ्टवर क्लिक करा अन्यथा अंतिम सबमिट बटणावर क्लिक करा. अंतिम सबमिटवर क्लिक केल्यानंतर आपण यापुढे तपशील संपादित करू शकत नाही.
नूतनीकरणासाठी एनएसपी अर्जः
मागील वर्षी एनएसपी पोर्टलमार्फत ज्यांना शिष्यवृत्ती मिळाली होती, आणि ह्या वर्षदेखील मिळवायची आहेत अशा विद्यार्थ्यांना हा दुवा देण्यात आला आहे. या विद्यार्थ्यांसाठी मागील दुवा क्रमांक आणि संकेतशब्द वापरुन शिष्यवृत्ती अर्जाच्या नूतनीकरणासाठी ही लिंक वापरू शकता.